Tờ mờ sáng, các lò rang nổ nếp làm cốm ở thị trấn Phú Long
Tờ mờ sáng, các lò rang nổ nếp làm cốm ở thị trấn Phú Long (Hàm Thuận Bắc) đã đỏ lửa. Từng mẻ nếp được cho vào chảo rang, trên lửa củi bập bùng bông nếp trắng tinh bung ra khỏi vỏ với những tiếng nổ tí tách, hương thơm ngào ngạt lan tỏa khắp các khu phố…
Cứ mỗi độ xuân về, khoảng từ đầu tháng 11 âm lịch, các hộ dân ở Phú Long lại tất bật đắp lò, chuẩn bị củi, trấu rang nổ nếp. Mặc dù là nghề thời vụ, và chỉ vỏn vẹn trong vòng một tháng giáp tết, nhưng để có nếp rang nổ mỗi nhà phải chuẩn bị nếp từ vụ trước, phơi cất bảo quản kỹ càng. Để có những mẻ nếp nổ bung đều, gần ngày rang nổ, nếp lại được rấm nước đem ra phơi cho thật khô, khi rang mới nổ to, bung ra như hoa chanh, hoa cam. Nếu chỉ được búp, khó mà đóng bánh cốm ngon được. Nếp khô rang trên bếp than hồng, hạt nổ bung vỏ trấu ra, khoe ruột nổ trắng ngần. Sau khi sàng sảy, giần đãi bằng tay hay bằng máy sảo cho sạch vỏ trấu thì đóng bao cân bán ra tận Phan Rang (Ninh Thuận), Cam Ranh, Nha Trang (Khánh Hòa). Trong cái nóng hừng hực của than lò, bà Nguyễn Thị Trúc (khu phố Phú Hòa, Phú Long) vẫn không ngơi tay cho nếp vào chảo, vớt nổ ra sàng sảy. Bà Trúc nói: “Nhà tôi làm nghề nổ đã mấy đời rồi, nếp của nhà làm, mình bỏ công cũng kiếm được khoản kha khá lo tết, vừa đóng cốm làm quà biếu bà con gần xa”. Theo kinh nghiệm bà Trúc, rang nếp để làm cốm cũng kỳ công lắm, phải rang làm sao cho nếp chín đều, hạt nổ bung và không được cháy để giữ sắc trắng của nổ. Trước hết, phải bỏ nguyên nếp vỏ vào chảo to bắc lên lò lửa, dạng lò này cũng giống như lò tráng bánh tráng, chảo rang nổ có một cái nắp đậy được khoét một cái lỗ tròn, rồi dùng cây que dài cho vào cái lỗ đã khoét sẵn trộn nếp đều tay đến khi tróc vỏ, hạt nếp nở bung ra như hoa cho vào thúng hay mẹt lớn để lượm bỏ đi những vỏ trấu, mày sót lại. Năm nay, gia đình bà Trúc rang nổ 5 tấn nếp, theo tính toán, với giá nổ từ 22.000 – 24.000 đồng/kg, xong mùa rang nổ trừ chi phí có thể kiếm được 15 triệu đồng.
Hiện nay, ở thị trấn Phú Long có hơn 10 hộ rang nổ, đối với những gia đình có công nhà như hộ bà Trúc thường đỏ bếp rang nổ từ sáng sớm đến tối mịt để đáp ứng được nhu cầu thị trường cuối năm. Một số hộ neo người, thuê người rang nổ chỉ làm từ 4 giờ sáng đến tầm trưa là nghỉ. Những ngày này, đi đâu hương thơm của mùi nếp bung chín hòa quyện trong gió xuân, những tiếng nổ được phát ra từ lò nghe thân thuộc đang báo hiệu một mùa xuân mới sẽ đầy ắp niềm vui.
—- Quảng cáo—-
Thanh Duyên
Baobinhthuan.com.vn
